Urartuların başkenti Tuşpa’da (Bugünkü Van Kalesi) Ahameniş Pers Hükümdarı Kserkses tarafından kayaya yazdırılmıştır. İran’ın dışında bulunan tek Ahameniş kraliyet yazıtıdır. Bu trilingual (üç-dilli) yazıt 3 sütuna, Eski Persçe, Babilce ve Elamca olarak çivi alfabesiyle soldan sağa yazılmıştır. 27 satırdan oluşmaktadır. Kserkses ya da Serhas (Persçe: Hşayarşah (خشايارشاه)‎ (hükümdarlık: MÖ 486 – 465) Ahameniş İmparatorluğu’nun Pers kralıydı. Yunanca Eski Pers hükümdar adlarından Xšayāršā (Hşayarşa) sözcüğünden gelen Serhas, “kahramanlar kralı” anlamına gelmektedir. Yazıt, Van Kalesinin güneyinde kimsenin ulaşamayacağı kayanın orta kısmındadır. İskit ve Med akınlarıyla zayıflayan Urartulardan sonra bölgeye egemen olan Ermeni Orontid Hanedanı’nın ardından Tuşpa’da kontrol Perslere geçmiş ve yazıt bu nedenle yazdırılmıştır.

1. baga vazraka Auramazdâ hya mathi
2. šta bagânâm hya imâm bûm
3. im adâ hya avam asmânam
4. adâ hya martiyam adâ hya
5. šiyâtim adâ martiyahyâ
6. hya Xšayâršâm xšâyathiyam
7. akunaušaivam parûnâm x
8. šâyathiyam aivam parûnâm
9. framâtâram adam Xšayâršâ
10. xšâyathiya vazraka xšâyathiya
11. xšâyathiyânâm xšâyathiya da
12. hyûnâm paruv zanânâm xš
13. âyathiya ahyâyâ bûmiyâ va
14. zrakâyâ dûraiy apiy Dâraya
15. vahaušxšâyathiyahyâ puça Ha
16. xâmanišiya thâtiy Xšayâršâ
17. xšâyathiya : Dârayavaušxšâya
18. thiya hya manâ pitâ hauv va
19. šnâ Auramazdâha vasiy tya
20. naibam akunaušutâ ima st
21. ânam hauv niyaštâya katanaiy
22. yaniy dipim naiy nipišt
23. âm akunaušpasâva adam ni
24. yaštâyam imâm dipim nipa
25. ištanaiy mâm Auramazdâ pâ
26. tuv hadâ bagaibišutâmai
27. y xšaçam utâ tyamaiy kartam

Yüce Ahura Mazda, tanrıların en büyüğüdür. O, Yer’i yarattı, Göğü yarattı, İnsan’ı yarattı, insan için mutluluğu yarattı. O, geçerli tek bir kanun altında yönetilsinler diye Kserkses’i kral yaptı. Ben Kserkses, Ahameniş Kralı Darius’un oğlu, büyük ve geniş toprakların, , her türden  toplumların kıralı, krallar kralı, büyük kralların kralıyım. Kral  Kserkses (Assuérus) şöyle dedi: Kral Darius, babam, Ahura Mazda’nın lütfuyla çok sayıda iyi şeyler yaptı ve  yazılsın diye bu panoyu hazırlama emri verdi, fakat buraya  henüz bir kitabe yazılmamıştı, bu yazıtın yazılmasını ben emrettim. Mayıs Ahuramazda  ve diğer tanrılar beni, krallığımı ve yaptıklarımı korusunlar.

ArkeOkur – Kserkses Yazıtı
Özgür Kemal