Günümüzde Tell Ahmar olarak bilinen höyük Geç Hitit döneminde Luvice ismiyle Masuwari ve Aramice ismiyle Til Barsip olarak bilinmekteydi. Daha önce Hitit imparatorluğu dönemi kayıtlarında Mazuwadi ismiyle rastlanmaktadır ancak şehir asıl önemine MÖ 10 ve 8. yüzyıllar arasında bağımsız bir krallık olarak ulaşmıştır. Höyük ilk olarak David Hogart tarafından 1908 yılında araştırılmış ve 1929-1931 yılları arasında François Thureau-Dangin tarafından kazılar yapılmıştır. 1980’li yılların sonlarından beri Guy Bunnens tarafından önce Melbourne Üniversitesi daha sonra Liegé Üniversitesi sponsorluğunda kazılmaya devam etmektedir. Geç Hitit dönemine ait çeşitli orthostatlar, steller ve yazıtların dışında Asur dönemine ait pek çok eser ve yazılı doküman da bulunmuştur.

Tell Ahmar 1 steli yaklaşık 3 metre yüksekliğindedir ve MÖ 9. yüzyıla tarihlenir. Ön yüzünde Fırtına Tanrısı kanatlı güneş kursu altında ve bir boğanın üzerinde tasvir edilmiştir. Stelin diğer üç yüzünü çevreleyen 8 satırlık Luvice yazıt kendisini Ariyahina’nın oğlu olarak tanıtan bir kişinin ağzından yazılmıştır ve iki aile arasındaki kraliyet mücadelesinden bahsetmektedir. Stel Halep Müzesindedir.

Tell Ahmar 2 de çok benzer bir steldir ancak alt kısmı kırıktır. 1928 yılında Tell Ahmar yakınlarında köylüler tarafından bulunmuştur. Üzerindeki 10 satırlık Luvice yazıtta kral Hamiyata tanrılara yaptığı adaklardan bahsetmektedir. Stelin arka yüzündeki girinti bunun bir yapıya yaslı olarak dikildiğine işaret etmektedir. MÖ 10. yüzyıl sonlarına veya 9. yüzyıl başlarına tarihlenir. Paris’te Louvre Müzesinde sergilenmektedir.

Kral Hamiyata’ya ait bir başka stelin (Borowski 3) üzerindeki yazıt bunun Haruha isminde bir şehrin kurulmasını kutlamak amacıyla dikildiğini belirtir. Buluntu yeri belli değildir. Kudüs’te Bible Lands Müzesinde sergilenmektedir.

Gene Hamiyata’ya ait bir diğer steldeki (Tell Ahmar 5) beş satırlık Luvice yazıt Halep’in Fırtına Tanrısına adanan bir tahil deposu inşası dolayısıyla dikildiğini belirtir. Tell Ahmar kazılarında 1994 yılında bulunmuştur ve Halep Müzesindedir.

Tell Ahmar yakınlarında Qubbah köyü civarında 1999 yılında Fırat kıyısında suya gömülü olarak bulunan Tell Ahmar 6 steli çok iyi korunmuştur. Tell Ahmar 1 ve 2 stellerine benzerlik gösterir. Üzerindeki 8 satırlık Luvice yazıt gene Hamiyata tarfından tanrılara yapılan bir adamadır. Stel Halep Müzesindedir.

Höyük ve çevresinde çeşitli diğer ortostat ve steller çoğunlukla ikincil konumlarda bulunmuştur. Bunların çoğu Halep ve Louvre müzelerindedir. Bir iki parçanın nerede olduğu belli değildir.

Hitit Anıtları – Tell Ahmar
Tayfun Bilgin